Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ένα εκσυγχρονισμένο πλαίσιο για την αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου σε σχολάζουσες κληρονομίες. Με την ψηφιακή πλατφόρμα «e-diadoxi», η διαδικασία ενεργοποιείται έναν χρόνο μετά τον θάνατο προσώπου χωρίς γνωστούς κληρονόμους, με την περιουσία να περιέρχεται στο Δημόσιο εάν δεν εμφανιστεί δικαιούχος εντός τριών μηνών.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου των κοινωφελών περιουσιών, ένα θέμα που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Η μεταρρύθμιση στοχεύει στην απλοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφάνεια και την ορθή διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων που δεν έχουν εμφανείς κληρονόμους.
Το νέο ψηφιακό πλαίσιο και η πλατφόρμα «e-diadoxi»
Το κεντρικό εργαλείο του νέου πλαισίου είναι η ψηφιακή πλατφόρμα «e-diadoxi», η οποία επιτρέπει στις αρμόδιες υπηρεσίες να ενεργοποιούν αυτοματοποιημένα τη διαδικασία αναγνώρισης του κληρονομικού δικαιώματος του Δημοσίου. Συγκεκριμένα, έναν χρόνο μετά τον θάνατο ενός προσώπου που αφήνει περιουσιακά στοιχεία χωρίς γνωστούς ή δηλωμένους κληρονόμους, η διαδικασία εκκινείται αυτόματα.
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση της τελευταίας κατοικίας του θανόντος, ή η Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου αν η κατοικία ήταν στο εξωτερικό, αναρτά δημόσια πρόσκληση στην πλατφόρμα.
Η πρόσκληση αυτή καλεί οποιονδήποτε αξιώνει κληρονομικό δικαίωμα να το δηλώσει εγγράφως εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών μηνών. Για την ενίσχυση της διαφάνειας και τη διασφάλιση της δημόσιας πρόσβασης, η πρόσκληση δημοσιεύεται ταυτόχρονα και στον ιστότοπο της αρμόδιας υπηρεσίας και παραμένει διαθέσιμη για έναν μήνα.
Αυτό το ψηφιακό σύστημα αποσκοπεί στην εξάλειψη της γραφειοκρατίας και στην αποτελεσματική διαχείριση των σχολάζουσων κληρονομιών.
Πώς εφαρμόζεται ο νόμος: δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα
Προτεινόμενο Ο νέος νόμος για το κληρονομικό δίκαιο εισάγει ρητές χρονικές προθεσμίες
Η νέα ψηφιακή διαδικασία αποτυπώνεται σε συγκεκριμένα παραδείγματα. Στην Αθήνα, ένας ηλικιωμένος που απεβίωσε χωρίς γνωστούς συγγενείς, αφήνοντας ένα διαμέρισμα, ενεργοποιεί αυτόματα, έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, τη διαδικασία μέσω της πλατφόρμας «e-diadoxi».
Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής δημοσιεύει πρόσκληση προς κάθε πιθανό κληρονόμο. Εάν κανείς δεν εμφανιστεί εντός της τρίμηνης προθεσμίας, η περιουσία περιέρχεται στο Δημόσιο.
Αντίστοιχα, στην περίπτωση Ελληνίδας που ζούσε μόνιμα στη Γαλλία και διατηρούσε τραπεζικές καταθέσεις στην Ελλάδα χωρίς δηλωμένο δικαιούχο, η διαδικασία κινείται από τη Διεύθυνση Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου. Εφόσον και εκεί δεν προκύψει κληρονόμος, η περιουσία χαρακτηρίζεται σχολάζουσα και περνά επίσης στο Δημόσιο.
Αυτά τα παραδείγματα αναδεικνύουν την ευρεία εφαρμογή του νέου πλαισίου, ανεξαρτήτως του τόπου διαμονής του θανόντος.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η ψηφιοποίηση και η θέσπιση σαφών χρονικών ορίων ενισχύουν τη νομική ασφάλεια και μειώνουν τη γραφειοκρατία, ενώ παράλληλα διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή του κληρονομικού δικαίου. Η ψηφιακή αυτή προσέγγιση αναμένεται να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας, ενσωματώνοντας δεδομένα και διασφαλίζοντας την ορθή καταγραφή.
Διαφάνεια και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των σχολάζουσων κληρονομιών
Η θέσπιση του εκσυγχρονισμένου πλαισίου για τις σχολάζουσες κληρονομίες σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης αυτών των περιουσιών. Η χρήση της πλατφόρμας «e-diadoxi» και οι σαφείς προθεσμίες ενισχύουν τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα, μειώνοντας τον χρόνο που απαιτείται για την περιέλευση των περιουσιακών στοιχείων στο Δημόσιο, όταν δεν υπάρχουν νόμιμοι κληρονόμοι.
Αυτό διασφαλίζει ότι οι περιουσίες αυτές δεν παραμένουν σε εκκρεμότητα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος.
