Από τα μέσα του 2026 προβλέπεται να επιταχυνθεί σημαντικά η έκδοση των επικουρικών συντάξεων χάρη σε έργο ψηφιοποίησης που καλύπτει περίπου 53 εκατ. σελίδες της αρχειοθήκης του ΕΦΚΑ, με χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την αυτόματη επεξεργασία στοιχείων.
Στο μεταξύ, ψηφιοποίηση αρχείου έχει προχωρήσει και, σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, έχει ψηφιοποιηθεί το 80% του υλικού.
Κατηγορίες έκδοσης επικουρικών
Οι απονομές των επικουρικών διακρίνονται σε τρεις μεγάλες ομάδες, με σαφείς διαφορές στα χρονοδιαγράμματα και τις εκκρεμότητες: πρώτες οι επικουρικές του Δημοσίου, οι οποίες εκδίδονται σχεδόν άμεσα σε ποσοστό πάνω από 90%, ενώ οι εκκρεμότητες για τον δημόσιο τομέα είναι σήμερα κάτω από 1.000.
Παράλληλα υπάρχει το ζήτημα των επικουρικών του Δημοσίου που εκδίδονται άμεσα.
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τις περιπτώσεις που προέρχονται από το τέως ΙΚΑ, για τις οποίες η έκδοση της επικουρικής ακολουθεί συνήθως μέσα σε ένα-δύο μήνες μετά την έκδοση της κύριας σύνταξης, ενώ η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει χρόνους ασφάλισης από συγχωνευθέντα ταμεία όπου παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις.
Αιτίες των καθυστερήσεων
Κεντρικός παράγοντας των καθυστερήσεων είναι ο πολυκερματισμός των ταμείων και η ύπαρξη χειρόγραφων αρχείων, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις οι καρτέλες ενσήμων παραμένουν σε φυσικά κουτιά και απαιτούν χειρονακτική καταμέτρηση, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση των διαβιβάσεων μεταξύ φορέων και την καθυστέρηση της διαδοχικής ασφάλισης.
Επιπλέον, η έλλειψη ομοιογενούς ψηφιακής υποδομής έχει πολλαπλασιαστικό κόστος χρόνου.
Στα προβληματικά σημεία εντοπίζονται τα ταμεία των επαγγελματιών και μηχανικών, όπως το ΕΤΑΑ για μηχανικούς, καθώς και το πρώην ταμείο των εμποροϋπαλλήλων, όπου ιστορικά χρειάστηκαν χρόνια για την ολοκλήρωση μίας απονομής. Η συγκέντρωση εγγράφων από διαφορετικούς φορείς επιτείνει τον συγχωνευθέντα ταμεία προβληματισμό.
Μέτρα επιτάχυνσης και θεσμικές αλλαγές
Το τελευταίο διάστημα έχει δοθεί πρόσθετο προσωπικό σε επιβαρυμένα τμήματα και οι υπεύθυνοι αναφέρουν επιτάχυνση κατά 150% σε σχέση με το παρελθόν για την επεξεργασία αιτήσεων, ενώ οι ληξιπρόθεσμες επικουρικές υπολογίζονται σε περίπου 31.000 περιπτώσεις και οι ληξιπρόθεσμες κύριες σε περίπου 15.000 με μέσο χρόνο απονομής γύρω στις 50 ημέρες, στοιχεία που επιβαρύνουν το σύστημα.
Παράλληλα έχει σημειωθεί πρόοδος στις διαδικασίες για τις εκκρεμείς ληξιπρόθεσμες συντάξεις.
Σε επίπεδο νομοθεσίας, η εφαρμογή του νόμου 5078/2023 και εγκύκλιες ρυθμίσεις επιτρέπουν την καταβολή επικουρικής σύνταξης με ελάχιστη προϋπόθεση τα 15 έτη ασφάλισης σε ομοειδή ή διαφορετικά ταμεία, ενώ ο ΕΦΚΑ υπενθυμίζει ότι για δικαίωμα λόγω γήρατος απαιτούνται 4.500 ημέρες εργασίας ή 15 έτη και η κύρια σύνταξη για την ίδια αιτία.
Η αλλαγή αυτή διευκολύνει την επίσπευση ορισμένων εντάξεων.
Τι απομένει μέχρι την πλήρη ψηφιοποίηση
Το κλειδί για την ευρύτερη μείωση των καθυστερήσεων παραμένει η ψηφιοποίηση των συγχωνευμένων ταμείων, που στην κυβερνητική εξαγγελία προβλέπεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2026, με στόχο την αυτόματη διασταύρωση στοιχείων και την ταχύτερη έκδοση αποφάσεων.
Η ολοκλήρωση στις αρχές του 2026 θεωρείται απαραίτητη για να αποδώσουν πλήρως οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες.
Παρά τις τεχνικές λύσεις, η ομαλή μετάβαση απαιτεί και διοικητική σταθερότητα, καθώς ήδη η μεταφορά πρόσθετου προσωπικού και η αναδιοργάνωση των τμημάτων έχουν επιφέρει βελτίωση, αλλά η πλήρης εξάλειψη των εκκρεμοτήτων εξαρτάται από την ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης και την πλήρη ενσωμάτωση των στοιχείων στα νέα συστήματα.
