- Κοινωνική συμφωνία για ενίσχυση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
- Μείωση του ποσοστού επέκτασης από 50% σε 40%.
- Επαναφορά της πλήρους μετενέργειας των συμβάσεων.
- Κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας στον ΟΜΕΔ.
- Νομοθέτηση της συμφωνίας στις αρχές του 2026.
Σε μια σημαντική Κοινωνική Συμφωνία για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας κατέληξαν σήμερα, 26 Νοεμβρίου 2025, η υπουργός Εργασίας Νίκη Κεραμέως, εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ και των εργοδοτικών φορέων (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ, ΣΒΕ). Η συμφωνία στοχεύει στην ενίσχυση της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις, καθώς το ποσοστό αυτή τη στιγμή κυμαίνεται μόλις μεταξύ 20% και 28%. Οι ρυθμίσεις προβλέπουν αλλαγές στην επεκτασιμότητα, το πεδίο εφαρμογής και την μετενέργεια, με νομοθέτηση να αναμένεται στις αρχές του 2026.
Η πρόσφατη Κοινωνική Συμφωνία για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας αποτελεί συνέχεια ενός μακροχρόνιου διαλόγου και μιας επιτακτικής ανάγκης να καλυφθεί το μεγάλο κενό στην προστασία των εργαζομένων, καθώς ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών καλύπτεται σήμερα από συλλογικές συμβάσεις. Η εξέλιξη αυτή έρχεται να ανατρέψει το καθεστώς που επικρατούσε τις τελευταίες δεκαετίες, θέτοντας τις βάσεις για ένα πιο ισορροπημένο εργασιακό περιβάλλον και ενισχύοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων.
Οι βασικοί άξονες της συμφωνίας
Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, μαζί με τους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, ανακοίνωσαν μια σειρά μέτρων που θα ενισχύσουν σημαντικά τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Η συμφωνία εστιάζει στην επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων, στον σαφέστερο προσδιορισμό του πεδίου εφαρμογής τους και στην επαναφορά της πλήρους μετενέργειας. Αυτές οι αλλαγές σηματοδοτούν μια ολική επαναφορά σε ένα πιο προστατευτικό πλαίσιο για τους εργαζομένους, κάτι που αναμενόταν εδώ και καιρό από τους συνδικαλιστικούς φορείς.
Όπως μεταδίδει το ρεπορτάζ, η υπουργός Εργασίας τόνισε ότι «ανοίγει ένας νέος δρόμος για τη δυνατότητα επέκτασης» των συλλογικών συμβάσεων. Η ατομική σύμβαση εργασίας θα μπορεί να προβλέπει πλέον μόνο ευνοϊκότερους όρους από τη συλλογική σύμβαση εργασίας (ΣΣΕ), διασφαλίζοντας έτσι ένα ελάχιστο επίπεδο προστασίας. Αυτή η ρύθμιση αποτελεί βασικό πυλώνα της συμφωνίας και αναμένεται να επηρεάσει θετικά χιλιάδες εργαζομένους.
Οι αλλαγές σε ποσοστά και προϋποθέσεις
Μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές είναι η μείωση του ποσοτικού κριτηρίου για την επέκταση μιας ΣΣΕ. Ενώ σήμερα απαιτείται η δέσμευση εργοδοτών που απασχολούν ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εργαζομένων του κλάδου, με την Κοινωνική Συμφωνία το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 40%. Αυτή η ρύθμιση δημιουργεί ένα «πλάσμα δικαίου» και διευκολύνει την εφαρμογή των συλλογικών συμβάσεων σε ευρύτερο φάσμα εργαζομένων, ενισχύοντας την κάλυψη που σήμερα είναι πολύ χαμηλή.
Προτεινόμενο Συλλογικές συμβάσεις εργασίας: Ολική επαναφορά με συμφωνία κυβέρνησης, εργοδοτών και εργαζομένων
Παράλληλα, περιορίζονται τα στοιχεία που απαιτούνται για την εγγραφή στο μητρώο, ως προϋπόθεση για την επέκταση μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας. Θα συσταθούν επίσης λειτουργικά Μητρώα (ΓΕΜΗΣΟΕ και ΓΕΜΗΟΕ) για τον ακριβή εντοπισμό του ποσοστού κάλυψης. Η εγγραφή συνδικαλιστικής οργάνωσης θα απαιτείται μόνο για την επέκταση μιας ΣΣΕ και για την προσφυγή στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.), ενώ τα εκλογικά έγγραφα θα παραδίδονται στο Πρωτοδικείο αντί για το Μητρώο. Αυτές οι αλλαγές στοχεύουν στην απλούστευση των διαδικασιών και στην άρση γραφειοκρατικών εμποδίων.
Επαναφορά μετενέργειας και επίλυση διαφορών
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία της συμφωνίας είναι η πλήρης επαναφορά του προμνημονιακού καθεστώτος της μετενέργειας, το οποίο είχε λήξει το 2012. Συγκεκριμένα, μετά το τρίμηνο παράτασης, οι κανόνες της συλλογικής σύμβασης εργασίας θα εξακολουθήσουν να ισχύουν πλήρως μέχρι τη σύναψη νέας συλλογικής ή ατομικής σύμβασης. Αυτό σημαίνει ότι οι όροι της ΣΣΕ θα παραμένουν σε ισχύ, ακόμη και για τους εργαζόμενους και εργοδότες που δεν είναι μέλη συμβαλλόμενων οργανώσεων, παρέχοντας σταθερότητα και ασφάλεια στο εργασιακό περιβάλλον. Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η επαναφορά της πλήρους μετενέργειας είναι ένα ισχυρό εργαλείο προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων, το οποίο είχε χαθεί κατά την περίοδο των μνημονίων, και θα συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
Επιπλέον, η συμφωνία προβλέπει τη σύσταση μιας τριμελούς επιτροπής που θα ελέγχει αν τηρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις για μονομερή προσφυγή στον Ο.ΜΕ.Δ. Ταυτόχρονα, καταργείται ο δεύτερος βαθμός διαιτησίας του Ο.ΜΕ.Δ., με στόχο την ταχύτερη επίλυση των διαφορών, διατηρώντας ωστόσο τη δυνατότητα δικαστικής προσβολής της διαιτητικής απόφασης. Αυτές οι ρυθμίσεις αναμένεται να επιταχύνουν τις διαδικασίες και να μειώσουν το κόστος για όλες τις πλευρές.
Η επόμενη μέρα και το νομοθετικό πλαίσιο
Το σχέδιο δράσης της Κοινωνικής Συμφωνίας αναμένεται να υπογραφεί επίσημα εντός Δεκεμβρίου 2025, ενώ η νομοθέτηση της συμφωνίας προβλέπεται να γίνει στις αρχές του 2026. Η υπουργός Εργασίας, Νίκη Κεραμέως, υπογράμμισε τη σημασία αυτής της συμφωνίας ως ένα βήμα προς την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου και την προώθηση ενός πιο δίκαιου και αποτελεσματικού πλαισίου εργασιακών σχέσεων. Η αγορά αναμένει με ενδιαφέρον τις τελικές διατάξεις, καθώς οι αλλαγές αυτές θα έχουν άμεσο αντίκτυπο τόσο στους εργαζομένους όσο και στις επιχειρήσεις.
Τι πρέπει να γνωρίζουν εργαζόμενοι και εργοδότες
- Ενημερωθείτε για τους νέους όρους των κλαδικών ΣΣΕ στον τομέα σας, καθώς θα επεκταθούν ευκολότερα.
- Ελέγξτε αν η ατομική σας σύμβαση περιλαμβάνει ευνοϊκότερους όρους από τη συλλογική, καθώς αυτό είναι το μόνο επιτρεπτό.
- Σε περίπτωση εργασιακής διαφωνίας, η διαδικασία προσφυγής στον ΟΜΕΔ απλοποιείται με την κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας.
- Οι συλλογικές συμβάσεις θα ισχύουν πλήρως και μετά την αρχική τους λήξη, παρέχοντας μεγαλύτερη ασφάλεια.
- Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν πλέον πιο ξεκάθαρους και απλοποιημένους όρους εγγραφής στα μητρώα.
