Η Κινεζική πρεσβεία στην Αθήνα εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά της πρέσβης των ΗΠΑ, Kimberly Guilfoyle, την Τετάρτη, χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις της για την κινεζική ιδιοκτησία του λιμανιού του Πειραιά ως «κακόβουλη συκοφαντία» και «σοβαρή παρέμβαση». Η Guilfoyle είχε χαρακτηρίσει «ατυχές» το γεγονός ότι η Κίνα ελέγχει το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, προτείνοντας την ενίσχυση αμερικανικών επενδύσεων σε άλλες υποδομές.
Η κινεζική επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά αποτελεί κομβικό σημείο της ελληνικής οικονομικής ιστορίας των τελευταίων δεκαπέντε ετών, καθώς πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο που η Ελλάδα βρισκόταν εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης. Καθώς οι δυτικές εταιρείες απέφευγαν την ελληνική αγορά λόγω των οικονομικών προβλημάτων και της γραφειοκρατίας, η Κίνα, μέσω της κρατικής ναυτιλιακής εταιρείας Cosco, προχώρησε στην εξαγορά πλειοψηφικού πακέτου του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας το 2016.
Αυτή η κίνηση εντάχθηκε στο ευρύτερο στρατηγικό σχέδιο του «Belt and Road» (Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος), με στόχο να καταστήσει τον Πειραιά την «κεφαλή του δράκου» για τις κινεζικές εξαγωγές στην Ευρώπη.
Οι δηλώσεις της Guilfoyle και η αντίδραση της Κίνας
Οι πρόσφατες δηλώσεις της πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Kimberly Guilfoyle, πυροδότησαν έντονη διπλωματική αντιπαράθεση, καθώς χαρακτήρισε «ατυχές» τον κινεζικό έλεγχο του λιμανιού του Πειραιά. Η Guilfoyle, πρώην παρουσιάστρια του Fox News, πρότεινε ότι η κινεζική επιρροή θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με την ενίσχυση αμερικανικών επενδύσεων σε άλλες υποδομές ή ακόμα και με την πώληση του Πειραιά.
Συγκεκριμένα, δήλωσε ότι «κάτι θα μπορούσε να διευθετηθεί, είτε ακολουθώντας μια πορεία ενίσχυσης της παραγωγής σε άλλους τομείς είτε ίσως ο Πειραιάς να ήταν προς πώληση».
Η απάντηση της Κινεζικής πρεσβείας στην Αθήνα ήταν άμεση και σφοδρή, χαρακτηρίζοντας τις δηλώσεις της πρέσβης ως «κακόβουλη συκοφαντία» κατά των σινο-ελληνικών εμπορικών σχέσεων και «σοβαρή παρέμβαση στις ελληνικές εσωτερικές υποθέσεις». Η πρεσβεία τόνισε ότι «το λιμάνι του Πειραιά ανήκει στον ελληνικό λαό» και δεν πρέπει να αποτελέσει «εργαλείο υπονόμευσης της περιφερειακής ευημερίας και σταθερότητας», ούτε να πέσει «θύμα γεωπολιτικής αντιπαράθεσης».
Επιπλέον, κατηγόρησε τις ΗΠΑ για «αυτοεξυπηρετούμενες προθέσεις» και για προσπάθεια «υπονόμευσης της σταθερότητας», ενθαρρύνοντας την Ελλάδα να τερματίσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις.
Η ελληνική θέση και οι γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η Ελλάδα, διά στόματος της εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών, Λάνας Ζωχίου, ξεκαθάρισε τη θέση της χώρας σε ενημέρωση των δημοσιογράφων την Τρίτη. Η Ζωχίου υπογράμμισε ότι «το λιμάνι του Πειραιά παραδόθηκε στους Κινέζους κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, καθώς ήταν οι μόνοι που υπέβαλαν προσφορά», προσθέτοντας ότι η «Ελλάδα σέβεται τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί στο παρελθόν».
Αυτή η δήλωση επιβεβαιώνει τη δέσμευση της Αθήνας στις υφιστάμενες συμβατικές υποχρεώσεις, παρά τις πιέσεις που φέρεται να δέχεται από την αμερικανική πλευρά.
Προτεινόμενο Πειραιάς: Οι ΗΠΑ ζητούν την αποχώρηση της Κίνας από το λιμάνι και προτείνουν λύσεις
Η ένταση γύρω από τον Πειραιά δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να περιορίσουν την κινεζική επιρροή στην περιοχή της Μεσογείου και των Βαλκανίων, προωθώντας παράλληλα τα δικά τους οικονομικά και στρατηγικά συμφέρετα.
Αυτή η προσπάθεια των ΗΠΑ να επανεξετάσουν την κινεζική παρουσία στον Πειραιά, όπως αναφέρεται και στο άρθρο για τις ΗΠΑ που ζητούν την αποχώρηση της Κίνας από το λιμάνι, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής.
Το λιμάνι της Ελευσίνας ως αντίβαρο
Στο πλαίσιο των αμερικανικών προτάσεων, η πρέσβης Guilfoyle υπαινίχθηκε ότι η κινεζική επιρροή θα μπορούσε να αντισταθμιστεί με την αύξηση των αμερικανικών επενδύσεων σε άλλα έργα υποδομής. Πράγματι, η Αθήνα επιταχύνει τα σχέδια για την ανάπτυξη ενός νέου λιμανιού στην Ελευσίνα, ένα έργο που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και το οποίο, σύμφωνα με αξιωματούχους, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην κινεζική παρουσία στον Πειραιά.
Η ιδέα συζητήθηκε την Τρίτη σε συνάντηση μεταξύ της Guilfoyle και του Έλληνα Υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου, μετά την οποία η Αθήνα προχώρησε στην υλοποίηση του σχεδίου.
Μετά τη συνάντηση, η Guilfoyle δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ανυπομονούμε να δούμε το λιμάνι της Ελευσίνας να εξελίσσεται σε κόμβο logistics για την περιοχή». Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί μια στρατηγική στροφή για την Ελλάδα, η οποία επιδιώκει να διατηρήσει τις καλές σχέσεις και με τις δύο μεγάλες δυνάμεις, ενώ παράλληλα διασφαλίζει τα δικά της εθνικά συμφέροντα και την ενεργειακή της ασφάλεια.
Η πίεση των ΗΠΑ στην Ελλάδα για τη ναυτιλία έχει φανεί και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στο ελληνικό βέτο στην κλιματική στρατηγική της ΕΕ.
Οι αντιδράσεις και τα επόμενα βήματα
Η έντονη αντίδραση της Κίνας και οι προτάσεις των ΗΠΑ για τον Πειραιά αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των διεθνών σχέσεων και τον τρόπο με τον οποίο οι οικονομικές επενδύσεις μετατρέπονται σε γεωπολιτικά εργαλεία. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια λεπτή διπλωματική ισορροπία, προσπαθώντας να διαχειριστεί τις σχέσεις της τόσο με την Κίνα, έναν σημαντικό επενδυτή, όσο και με τις Ηνωμένες Πολιτείες, έναν παραδοσιακό σύμμαχο και εταίρο.
Η ανάπτυξη του λιμανιού της Ελευσίνας, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της ελληνικής διαπραγματευτικής θέσης και τη διαφοροποίηση των στρατηγικών της επιλογών.
Η κατάσταση αναμένεται να παραμείνει δυναμική, με τις δύο υπερδυνάμεις να συνεχίζουν να διεκδικούν επιρροή στην περιοχή. Η Αθήνα, από την πλευρά της, θα πρέπει να χαράξει μια προσεκτική εξωτερική πολιτική που θα προστατεύει τα εθνικά της συμφέροντα και θα ενισχύει την οικονομική της ανάπτυξη, αποφεύγοντας παράλληλα να εμπλακεί σε μεγαλύτερες γεωπολιτικές συγκρούσεις.
Το μέλλον των ελληνο-κινεζικών και ελληνο-αμερικανικών σχέσεων θα καθοριστεί από τον τρόπο που θα διαχειριστούν οι δύο πλευρές τις συνεχείς προκλήσεις και τις ευκαιρίες συνεργασίας.
