Η 29η Οκτωβρίου λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος πλήττει δημόσιους θεσμούς και οικονομίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο μήνυμά του, ο Πρόεδρος της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου ε.τ. Χαράλαμπος Βουρλιώτης, αναδεικνύει την ανάγκη για συντονισμένη δράση μεταξύ δημόσιου τομέα, ιδιωτικού τομέα και διεθνών εταίρων προκειμένου να περιοριστούν οι συνέπειες του φαινομένου.
Γιατί η ημέρα έχει σημασία
Ημέρες όπως αυτή δεν είναι απλώς τελετουργικές. Υπογραμμίζουν την ανάγκη για ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου και για ευρύτερη κοινωνική ευαισθητοποίηση σχετικά με τον τρόπο που παράνομο χρήμα διαχέεται στην οικονομία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο χαρακτήρας του προβλήματος επισημαίνεται από οργανισμούς όπως η Interpol, η οποία το 2024 το τοποθέτησε ανάμεσα στις κορυφαίες απειλές οργανωμένης εγκληματικότητας.
Το ξέπλυμα δεν περιορίζεται στην παραβίαση νόμων· έχει πρακτικές συνέπειες: αποδυνάμωση της εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλοίωση του ανταγωνισμού και απώλεια δημοσίων πόρων. Αυτές οι οικονομικές συνέπειες καθιστούν την πρόληψη ζήτημα δημόσιας οικονομικής πολιτικής.
Ρόλος και εργαλεία της Αρχής
Η Αρχή έχει διαμορφώσει ένα πλέγμα ενεργειών που εστιάζει τόσο στην πρόληψη όσο στην καταστολή. Οργανώνει τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων που σχετίζονται με εγκληματικές δραστηριότητες, ένα μέτρο το οποίο πλήττει άμεσα την οικονομική βιωσιμότητα των δικτύων.
Παράλληλα, παράγει στρατηγικές αναλύσεις που υποβοηθούν τις διωκτικές αρχές και τους εποπτικούς φορείς.
Η ανταλλαγή πληροφοριών με υπόχρεα πρόσωπα και φορείς είναι κεντρική πρακτική: διαβιβάζονται χρηματοοικονομικά στοιχεία για να εντοπιστούν ασυνήθιστες ροές κεφαλαίων και να διευκολυνθεί ο εντοπισμός των πραγματικών δραστών. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στην ταχεία διασταύρωση δεδομένων μεταξύ φορέων του εσωτερικού και του εξωτερικού.
Νέες μέθοδοι ξέπλυματος και ευάλωτοι τομείς
Η ψηφιοποίηση και οι σύγχρονες πλατφόρμες αλλαγής κεφαλαίων έχουν διαφοροποιήσει τις μεθόδους των παρανόμων. Ένα σημαντικό πεδίο ανησυχίας είναι το ξέπλυμα μέσω διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών, όπου μικρές κινήσεις μπορούν να συγκαλύψουν μεγάλες ροές.
Προτεινόμενο Η HSBC επεκτείνει υπηρεσίες για startups στη Σιγκαπούρη
Η Αρχή παρακολουθεί στενά αυτές τις εξελίξεις καθώς και την κατάχρηση συγκεκριμένων προγραμμάτων, όπως το πρόγραμμα Golden Visa, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να νομιμοποιήσει παράνομα κεφάλαια.
Επιπλέον, η κακοδιαχείριση εταιρικών δομών και η εκμετάλλευση μη κερδοσκοπικών οργανώσεων για τη μεταφορά κεφαλαίων έχουν αναδειχθεί ως πρακτικές με αυξημένο κίνδυνο. Η πολύπλοκη φύση αυτών των σχημάτων δυσχεραίνει τον εντοπισμό του τελικού δικαιούχου.
Διεθνής συνεργασία και πλαίσια δικτύωσης
Ο κ. Βουρλιώτης επισημαίνει ότι η αποτελεσματική αντιμετώπιση προϋποθέτει διασυνοριακή συνεργασία. Η Αρχή συμμετέχει ενεργά σε διεθνή δίκτυα όπως το FIU.net, το Egmont Group και την Πλατφόρμα FIUs της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ εμπλέκεται σε ομάδες εργασίας της FATF.
Μέσα από συμφωνίες συνεργασίας (Μνημόνια) με ομόλογα όργανα, διευκολύνεται η ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.
Η ανταλλαγή αυτή ενισχύει την ικανότητα εντοπισμού διασυνοριακών ροών παράνομων κεφαλαίων και επιτρέπει ταχύτερη επιχειρησιακή ανταπόκριση όταν εντοπίζονται ύποπτες κινήσεις. Η συνεργασία καθιστά πιο δύσκολη τη μετακίνηση κεφαλαίων χωρίς έλεγχο.
Κοινωνική διάσταση και ενημέρωση
Η προσπάθεια δεν αφορά μόνο την εφαρμογή νόμων· απαιτείται ευρύτερη κοινωνική εμπλοκή. Η δημόσια ενημέρωση για τις συνέπειες του ξεπλύματος συμβάλλει στην πρόληψη, καθώς πολίτες και επιχειρήσεις γίνονται πιο επιφυλακτικοί απέναντι σε μη διαφανείς συναλλαγές.
Αυτή η κουλτούρα διαφάνειας μειώνει τις ευκαιρίες για καταχρήσεις.
Στο μήνυμά του, ο Πρόεδρος της Αρχής υπογραμμίζει ότι κάθε προσπάθεια ανταλλαγής πληροφορίας και συνεργασίας ενισχύει το παγκόσμιο πλέγμα ασφάλειας και προστατεύει τη σταθερότητα της οικονομίας. Η εκπαίδευση, η επαγρύπνηση και ο συντονισμός παραμένουν τα βασικά εργαλεία για τη μείωση του φαινομένου στο μέλλον.
Η ημέρα αυτή λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι η καταπολέμηση του ξεπλύματος απαιτεί συνεχή εγρήγορση σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, με στόχο την προστασία των θεσμών και της κοινωνίας.
