Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε αυξημένη επιφυλακή μετά τις πρόσφατες αναφορές από το Ηνωμένο Βασίλειο για την πρώιμη εμφάνιση της γρίπης τύπου Α, έναν μήνα νωρίτερα από το αναμενόμενο. Υπεύθυνη για αυτή την εξέλιξη είναι η νέα παραλλαγή Α(H3N2), γνωστή ως «Υποκλάδος Κ», η οποία έχει συγκεντρώσει εντυπωσιακό αριθμό μεταλλάξεων σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της διαρκούς μεταλλακτικής ικανότητας των ιών της γρίπης, ωστόσο η ταχύτητα με την οποία ο «Υποκλάδος Κ» έχει συγκεντρώσει τόσες μεταλλάξεις, αποτελεί ένα σημαντικό επιστημονικό εύρημα που απαιτεί στενή παρακολούθηση, καθώς μπορεί να επηρεάσει την εποχική πορεία της νόσου.
Η πρώιμη εμφάνιση και οι μεταλλάξεις του «Υποκλάδου Κ»
Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε αυξημένη επαγρύπνηση λόγω των πρόσφατων αναφορών από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου τα πρώτα κρούσματα γρίπης τύπου Α εμφανίστηκαν έναν μήνα νωρίτερα από το συνηθισμένο. Αυτή η πρώιμη αύξηση αποδίδεται σε μια νέα παραλλαγή της γρίπης Α(H3N2), τον αποκαλούμενο «Υποκλάδο Κ», ο οποίος έχει συγκεντρώσει εντυπωσιακό αριθμό μεταλλάξεων σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Όπως επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Γκίκας Μαγιορκίνης, «φαίνεται πως είναι η πρώτη φορά από την πανδημία και μετά που βλέπουμε μία παραλλαγή να εξελίσσεται με τόσες μεταλλάξεις, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί να έχει ξανασυμβεί και απλώς να μην το είχαμε παρατηρήσει».
Αυτό υπογραμμίζει την ασυνήθιστη εξελικτική δυναμική του συγκεκριμένου υποκλάδου.
Αποτελεσματικότητα εμβολίου και προειδοποιήσεις για το επιδημικό κύμα
Σχετικά με την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, ο κ. Μαγιορκίνης αναφέρει, επικαλούμενος προκαταρκτική αξιολόγηση της UK Health Security Agency, ότι το φετινό αντιγριπικό εμβόλιο φαίνεται να διατηρεί ικανοποιητική προστασία έναντι του παραλλαγμένου ιού.
Ωστόσο, η εκτιμώμενη αποτελεσματικότητα ενδέχεται να μην είναι τόσο ισχυρή σε σύγκριση με την περσινή περίοδο, γεγονός που χρήζει προσοχής.
Προτεινόμενο τρέχουσα ενημέρωση για τα εμβόλια τώρα
Ο καθηγητής προσθέτει ότι η εξελικτική δυναμική της γρίπης Α(H3N2) καθιστά πιθανή την εμφάνιση εντονότερου επιδημικού κύματος φέτος. Τα δεδομένα του ΕΟΔΥ για την τρέχουσα περίοδο δείχνουν ήδη μια πρώιμη, περιορισμένη αύξηση στη θετικότητα των δειγμάτων, αν και είναι ακόμη νωρίς για οριστικά συμπεράσματα.
Αυτό που ανησυχεί τους ειδικούς είναι η ταχύτητα των μεταλλάξεων του «Υποκλάδου Κ» και η πρώιμη έναρξη της εποχικής γρίπης, στοιχεία που συνηγορούν σε μια πιθανώς πιο απαιτητική περίοδο για τα συστήματα υγείας. Η ανάγκη για ενημέρωση και εγρήγορση του κοινού είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Η σημασία του έγκαιρου εμβολιασμού και των μέτρων προστασίας
Η ταχεία εξέλιξη του νέου «Υποκλάδου Κ» αποτελεί σαφή υπενθύμιση της ανάγκης για έγκαιρο εμβολιασμό, ιδίως μεταξύ των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων. Ο κ. Μαγιορκίνης τονίζει ότι «παρά τη γενετική διαφοροποίηση, το εμβόλιο εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο μέσο πρόληψης των σοβαρών επιπλοκών της γρίπης».
Ειδικά τα άτομα άνω των 60 ετών, καθώς και τα παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 5 ετών, δεν θα πρέπει να καθυστερούν τον εμβολιασμό τους.
Παρομοίως, ο ΕΟΔΥ, ο οποίος παρακολουθεί στενά την πορεία του ιού, τονίζει την ανάγκη οι ομάδες που κινδυνεύουν περισσότερο να προχωρούν άμεσα σε εμβολιασμό για τη γρίπη. Παράλληλα, υπενθυμίζει ότι η τήρηση βασικών μέτρων προστασίας του αναπνευστικού – όπως η καλή υγιεινή των χεριών και η αποφυγή επαφής με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα – παραμένει εξίσου σημαντική για τον περιορισμό της διασποράς.
Προοπτικές και συστάσεις για την αντιμετώπιση της γρίπης
Ενώ η πλήρης αξιολόγηση του πραγματικού βαθμού μεταδοτικότητας και του κλινικού προφίλ του νέου υποκλάδου θα καταστεί δυνατή προς το τέλος της εποχικής περιόδου, η συνεχής παρακολούθηση από τους αρμόδιους φορείς και η συμμόρφωση του κοινού στις οδηγίες εμβολιασμού και υγιεινής κρίνονται απαραίτητες.
Η έγκαιρη λήψη μέτρων μπορεί να περιορίσει σημαντικά τις επιπτώσεις ενός ενδεχόμενου εντονότερου επιδημικού κύματος.
