- 1.236 φοροαπαλλαγές καταγράφηκαν στον Προϋπολογισμό 2026, αυξημένες κατά 11,8% από πέρυσι.
- Το κόστος τους έφτασε τα 22,8 δισ. ευρώ το 2024, σημειώνοντας εκτόξευση 21,2% σε ένα έτος.
- Η φορολογία κεφαλαίου έχει τις μεγαλύτερες απαλλαγές, υπερβαίνοντας τα 9 δισ. ευρώ.
- Οι φοροαπαλλαγές ευνοούν κυρίως τους έχοντες περιουσία, αναπαράγοντας κοινωνικές ανισότητες.
- Από το 2016, οι φοροαπαλλαγές έχουν αυξηθεί κατά 650%, φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Οι φοροαπαλλαγές που συνοδεύουν τον Προϋπολογισμό του 2026 έχουν πλέον καταμετρηθεί σε 1.236, έναντι 1.106 πέρυσι, αναδεικνύοντας μια συνεχή διόγκωση του συστήματος. Το συνολικό τους ύψος ανήλθε το 2024 στα 22,8 δισ. ευρώ, σημειώνοντας εκτόξευση κατά 4 δισ. ευρώ ή 21,2% μέσα σε μόλις ένα έτος.
Παρά την αύξηση, η δομή τους δεν ωφέλησε τους ευάλωτους πολίτες, ευνοώντας κυρίως όσους διαθέτουν σημαντική περιουσία.
Η διαρκής διόγκωση των φορολογικών δαπανών, όπως αποτυπώνεται στον επίσημο κατάλογο που συνοδεύει τον Προϋπολογισμό του 2026, δεν φωτίζει μόνο την πολυπλοκότητα του ελληνικού φορολογικού συστήματος, αλλά και τις ταξικές στρεβλώσεις που αυτό αναπαράγει.
Αυτή η τάση επέκτασης των ειδικών καθεστώτων και των εναλλακτικών ρυθμίσεων στη φορολογία αποτελεί ένα κεντρικό ζήτημα για την οικονομική πολιτική και την κοινωνική δικαιοσύνη, καθώς επηρεάζει άμεσα την κατανομή του πλούτου και των βαρών.
Η εκτόξευση των φορολογικών δαπανών
Οι φοροαπαλλαγές έχουν σημειώσει σημαντική αύξηση τόσο στον αριθμό όσο και στο κόστος τους. Συγκεκριμένα, από 1.106 πέρυσι, ο αριθμός τους ανήλθε σε 1.236 στον Προϋπολογισμό του 2026, καταγράφοντας αύξηση 11,8%. Το συνολικό τους ύψος εκτοξεύτηκε το 2024 στα 22,8 δισ. ευρώ, από 18,82 δισ. ευρώ το 2023 και 15,5 δισ. ευρώ το 2022.
Η αύξηση των 4 δισ. ευρώ σε ένα μόλις έτος, δηλαδή κατά 21,2%, είναι εντυπωσιακή και αναδεικνύει την ταχύτητα με την οποία διευρύνονται αυτά τα καθεστώτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 οι φοροαπαλλαγές ανέρχονταν στα 8,9 δισ. ευρώ, ενώ το 2016 ήταν μόλις 3,041 δισ. ευρώ, γεγονός που μεταφράζεται σε μια αύξηση της τάξης του 650% από το 2016 έως σήμερα.
Ανάλυση ανά κατηγορία φορολογίας
Όπως προκύπτει από την έκθεση που συνοδεύει τον προϋπολογισμό του 2026, η μεγαλύτερη κατηγορία φορολογικών απαλλαγών εντοπίζεται στη φορολογία κεφαλαίου, όπου οι φοροαπαλλαγές υπερβαίνουν τα 9,06 δισ. ευρώ. Αυτό το ποσό υπογραμμίζει την προνομιακή μεταχείριση που συχνά απολαμβάνουν οι επενδύσεις και η περιουσία.
Στον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, το κόστος των φορολογικών δαπανών ανήλθε στα 5,8 δισ. ευρώ. Οι ελαφρύνσεις αυτές στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τη στήριξη της καινοτομίας ή την ανακούφιση συγκεκριμένων επιχειρηματικών κλάδων.
Προτεινόμενο Πότε τα εμβάσματα από το εξωτερικό θεωρούνται προσαύξηση περιουσίας;
Παράλληλα, στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, οι φοροαπαλλαγές ανήλθαν σε 4,94 δισ. ευρώ. Σε αυτό το ποσό αποτυπώνονται κυρίως οι εκπτώσεις για ειδικές κατηγορίες πολιτών, όπως οι οικογένειες με εξαρτώμενα μέλη, τα άτομα με αναπηρία, οι αγρότες και οι κάτοικοι απομακρυσμένων περιοχών, καθώς και οι παρεμβάσεις που αφορούν τα τεκμήρια και την έκπτωση δαπανών από το εισόδημα.
Στο πεδίο των έμμεσων φόρων, ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας κοστίζει στον προϋπολογισμό περίπου 1 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω των μειωμένων συντελεστών σε αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης ή στους τομείς του τουρισμού και της εστίασης. Οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης προκαλούν απώλειες άνω του 1 δισ. ευρώ, ενώ το ψηφιακό τέλος συναλλαγής εμφανίζει κόστος 72,88 εκατ. ευρώ.
Κοινωνικός αντίκτυπος και ανισότητες
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές και τους κοινωνικούς φορείς είναι ότι, παρά το γεγονός πως μέρος των φορολογικών ελαφρύνσεων στήριξε και στηρίζει τις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, η συνολική δομή τους αναδεικνύει έντονες ανισότητες. Το μεγαλύτερο κομμάτι των φοροαπαλλαγών ευνοεί κυρίως όσους διαθέτουν σημαντική περιουσία ή έχουν πρόσβαση σε εξειδικευμένα φορολογικά καθεστώτα.
Αυτή η διαπίστωση εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων στην επίτευξη της κοινωνικής συνοχής και της δίκαιης κατανομής των φορολογικών βαρών. Η μείωση φόρων για συγκεκριμένες ομάδες είναι θεμιτή, αλλά η συνολική εικόνα δείχνει μια μετατόπιση του οφέλους προς τους οικονομικά ισχυρότερους.
Η επόμενη μέρα για το φορολογικό σύστημα
Η συνεχής αύξηση των φοροαπαλλαγών και το δυσανάλογο όφελός τους για συγκεκριμένες ομάδες θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος. Η πολυπλοκότητα που δημιουργείται από τις 1.236 διαφορετικές ελαφρύνσεις καθιστά δύσκολη όχι μόνο την παρακολούθηση, αλλά και τη διασφάλιση της διαφάνειας και της δικαιοσύνης.
Η ανάγκη για απλοποίηση και εξορθολογισμό είναι πλέον εμφανής, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και αποτελεσματικού πλαισίου που θα συμβάλει στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και την άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, αντί να τις αναπαράγει.
🛡️ Το παρόν άρθρο είναι αμιγώς ενημερωτικό και δεν αποτελεί επενδυτική συμβουλή, ούτε προτροπή για αγορά ή πώληση χρηματοοικονομικών προϊόντων.
