- Η Ελλάδα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους έμμεσους φόρους, με το 62,3% των εσόδων του 2026 να προέρχεται από αυτούς.
- Η τάση αύξησης των έμμεσων φόρων επανέρχεται, πλήττοντας δυσανάλογα τα χαμηλότερα εισοδήματα.
- Για το 2026, τα έσοδα από έμμεσους φόρους προβλέπονται στα 40,872 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,2%.
- Η ακρίβεια, η κατανάλωση και ο τουρισμός ενισχύουν τις εισπράξεις ΦΠΑ και ΕΦΚ.
- Οι φορολογικές μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ για μικρούς οικισμούς θα μειώσουν τα έσοδα από φόρους ακίνητης περιουσίας.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους έμμεσους φόρους, με το 62,3% των φορολογικών εισπράξεων του προϋπολογισμού για το 2026 να προέρχεται από ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Αυτή η τάση, που είχε μειωθεί προσωρινά, επανέρχεται ανοδικά, επιβαρύνοντας δυσανάλογα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα εν μέσω ακρίβειας.
Η διαχρονική εξάρτηση της Ελλάδας από τη φορολόγηση της κατανάλωσης αποτελεί ένα δομικό χαρακτηριστικό της οικονομίας, το οποίο, παρά τις πρόσκαιρες μειώσεις, δείχνει να εδραιώνεται εκ νέου. Αυτή η στρατηγική, αν και εξασφαλίζει σταθερά δημόσια έσοδα, έχει σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς μετακυλίει το μεγαλύτερο βάρος στα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις της ακρίβειας.
Γιατί οι έμμεσοι φόροι παραμένουν ακρογωνιαίος λίθος
Η έμμεση φορολογία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των δημόσιων εσόδων, με το 62,3% των φορολογικών εισπράξεων του προϋπολογισμού για το 2026 να προέρχεται από ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης και λοιπές έμμεσες επιβαρύνσεις. Παρότι το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί από το 67% το 2019 στο 60,1% το 2024, η ανοδική τάση επανέρχεται, αναδεικνύοντας τη διαχρονική εξάρτηση του κράτους από τη φορολόγηση της κατανάλωσης.
Αυτή η διάρθρωση των εσόδων αποκαλύπτει ότι το μείγμα της φορολογικής πολιτικής εξακολουθεί να πλήττει περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, τα οποία επωμίζονται δυσανάλογο βάρος μέσω των έμμεσων φόρων.
Την ώρα που τα νοικοκυριά έρχονται καθημερινά αντιμέτωπα με την ακρίβεια, το Δημόσιο καταγράφει αυξανόμενα έσοδα από ΦΠΑ και ΕΦΚ. Η άνοδα των τιμών, σε συνδυασμό με την ενισχυμένη κατανάλωση, την αύξηση των μισθών, τις υψηλές τουριστικές ροές και τη διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ενισχύει σημαντικά τις εισπράξεις του κράτους.
Αυτοί οι παράγοντες έχουν εδραιωθεί πλέον στην οικονομική πραγματικότητα και αναμένεται να συνεχίσουν να στηρίζουν τα δημόσια έσοδα, την ώρα που το οικονομικό επιτελείο επενδύει στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.
Οι προβλέψεις για τα φορολογικά έσοδα του 2026
Στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, τα έσοδα από έμμεσους φόρους προβλέπονται στα 40,872 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4,2% σε σχέση με το 2025. Ο ΦΠΑ αναμένεται να αγγίξει τα 29,229 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 1,603 δισ. ευρώ, ενώ οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης διαμορφώνονται στα 7,460 δισ. ευρώ.
Συνολικά, τα φορολογικά έσοδα θα ανέλθουν στα 73,645 δισ. ευρώ, ενισχυμένα κατά 2,498 δισ. ευρώ λόγω της προβλεπόμενης οικονομικής μεγέθυνσης.
Προτεινόμενο Φορολογική κατοικία: Πότε φορολογούνται στην Ελλάδα οι αποδοχές από αλλοδαπή εταιρεία
Την ίδια στιγμή, τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος υπολογίζονται σε 26,757 δισ. ευρώ. Αν και η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας μειώνει τα αναμενόμενα έσοδα από φυσικά πρόσωπα, η αύξηση μισθών και συντάξεων λειτουργεί εν μέρει αντισταθμιστικά. Ιδιαίτερη άνοδο εμφανίζει ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων, στα 8,576 δισ. ευρώ, αντανακλώντας τα υψηλότερα κέρδη των επιχειρήσεων.
Οι φόροι ακίνητης περιουσίας αναμένεται να μειωθούν στα 2,328 δισ. ευρώ λόγω της μείωσης 50% στον ΕΝΦΙΑ για μικρούς οικισμούς, πριν την οριστική κατάργησή του το 2027.
Υπέρβαση στόχων και οι παράγοντες της επιτυχίας
Για το 2025, τα φορολογικά έσοδα διαμορφώνονται στα 71,146 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας τον αρχικό στόχο κατά 1,943 δισ. ευρώ. Η υπέρβαση οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ κατά 952 εκατ. ευρώ, καθώς και στη μεγαλύτερη του αναμενόμενου άνοδο των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας, που ώθησε τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 645 εκατ. ευρώ.
Η ισχυρή κατανάλωση και οι αυξημένες τουριστικές εισπράξεις συνέβαλαν επίσης καθοριστικά σε αυτή την επίδοση.
Νομικοί και οικονομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η συνεχιζόμενη εξάρτηση από τους έμμεσους φόρους, ενώ προσφέρει δημοσιονομική σταθερότητα, εγείρει ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης. Η ανάγκη για αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος προς ένα πιο δίκαιο μείγμα, που να λαμβάνει υπόψη την πραγματική εισοδηματική δυνατότητα των πολιτών, παραμένει επιτακτική.
Παράλληλα, η επένδυση στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής θα μπορούσαν να προσφέρουν εναλλακτικές πηγές εσόδων, μειώνοντας την πίεση στους έμμεσους φόρους.
Η επόμενη μέρα και οι προκλήσεις
Η πορεία των φορολογικών εσόδων, όπως αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό του 2026, δείχνει μια συνεχιζόμενη ενίσχυση του κράτους, κυρίως μέσω της κατανάλωσης. Ωστόσο, η διατήρηση της υψηλής φορολογικής εξάρτησης από τους έμμεσους φόρους, σε συνδυασμό με την ακρίβεια, δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Το οικονομικό επιτελείο καλείται να βρει ισορροπίες, ώστε η δημοσιονομική σταθερότητα να μην επιβαρύνει δυσανάλογα τους πολίτες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, ενώ η στοχευμένες φορολογικές μειώσεις να έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο.
🛡️ Το παρόν άρθρο είναι αμιγώς ενημερωτικό και δεν αποτελεί επενδυτική συμβουλή, ούτε προτροπή για αγορά ή πώληση χρηματοοικονομικών προϊόντων.
