- Η Ελλάδα και η Ιταλία είναι οι μόνες χώρες της ΕΕ με μείωση κατά κεφαλήν εισοδήματος την τελευταία 20ετία.
- Το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων συρρικνώθηκε κατά 5% την περίοδο 2004-2024.
- Το βιοτικό επίπεδο στην Ελλάδα παραμένει κάτω από τα επίπεδα του 2010.
- Η κυβέρνηση παρουσιάζει επιλεκτικά στοιχεία για αύξηση 22,3% σε έξι χρόνια.
- Άλλες χώρες που επλήγησαν από την κρίση έχουν ανακάμψει σημαντικά.
Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε ουραγό της Ευρώπης όσον αφορά το κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών, καθώς είναι μία από τις δύο χώρες της Ε.Ε., μαζί με την Ιταλία, που κατέγραψαν μείωση την τελευταία εικοσαετία. Σύμφωνα με τη Eurostat, το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων συρρικνώθηκε κατά 5% μεταξύ 2004-2024, ενώ το βιοτικό επίπεδο παραμένει κάτω από τα επίπεδα του 2010.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται να επιβεβαιώσει τις μακροχρόνιες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, καθώς παρά τις επιμέρους ανακάμψεις, η χώρα δεν έχει καταφέρει να ανακτήσει τη δυναμική της σε βασικούς δείκτες ευημερίας. Η συγκριτική ανάλυση της Eurostat προσφέρει μια ψυχρή αποτύπωση της θέσης της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με τους ευρωπαίους εταίρους, αναδεικνύοντας τις δομικές αδυναμίες που εξακολουθούν να επηρεάζουν το βιοτικό επίπεδο των πολιτών.
Η πραγματική εικόνα του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις δύο μοναδικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μαζί με την Ιταλία, όπου το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών συρρικνώθηκε την τελευταία εικοσαετία, από το 2004 έως το 2024. Ειδικότερα, η χώρα μας σημείωσε μείωση της τάξης του 5%, ενώ η Ιταλία κατέγραψε πτώση 4%. Αυτό το εύρημα είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, καθώς η μέση αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Ε.Ε. για την ίδια περίοδο ανήλθε στο 22%.
Η πορεία του εισοδήματος στην Ε.Ε. χαρακτηρίστηκε από μια σταθερή άνοδο μεταξύ 2004-2008, ακολούθησε μια περίοδο στασιμότητας από το 2008 έως το 2011 λόγω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, και μια διολίσθηση το 2012-2013. Έκτοτε, υπήρξε σταθερή ανάπτυξη μέχρι το 2020, οπότε και υποχώρησε λόγω της πανδημίας της COVID-19. Αν και το 2021 σημειώθηκε ανάκαμψη, η αύξηση επιβραδύνθηκε το 2022-2023, με τα πρώτα στοιχεία για το 2024 να δείχνουν επιτάχυνση.
Οι επιδόσεις των χωρών της Ε.Ε.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, πολλές χώρες της Ε.Ε. κατέγραψαν σημαντική αύξηση στο πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα των νοικοκυριών τους την τελευταία εικοσαετία. Η Ρουμανία πρωτοστατεί με μια εντυπωσιακή αύξηση 134%, ακολουθούμενη από τη Λιθουανία (95%), την Πολωνία (91%) και τη Μάλτα (90%). Ακόμη και χώρες που επλήγησαν έντονα από την κρίση χρέους, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, κατάφεραν να ανακτήσουν τη δυναμική τους, φτάνοντας σε δείκτες 108,16 και 116,38 αντίστοιχα σε σχέση με το 2010. Η Ιταλία, αν και με μείωση, παρουσιάζει μια μικρή ανάκαμψη με δείκτη 101,26 σε σχέση με το 2010, κάτι που η Ελλάδα δεν έχει επιτύχει.
Αυτό που ανησυχεί τους αναλυτές είναι η επίμονη αδυναμία της Ελλάδας να συγκλίνει με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ακόμη και όταν άλλες χώρες με παρόμοια αφετηρία έχουν καταφέρει να ανακάμψουν. Η απόσταση από τα επίπεδα του 2010 υποδηλώνει ότι οι όποιες αυξήσεις στο ΑΕΠ δεν μεταφράζονται επαρκώς σε βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, κάτι που συνδέεται με διαρθρωτικά προβλήματα στην αγορά εργασίας και την παραγωγικότητα.
Η κυβερνητική ανάγνωση και η πραγματικότητα
Παρά τα απογοητευτικά στοιχεία της Eurostat, το Μαξίμου επιχείρησε να παρουσιάσει μια εξιδανικευμένη εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Αναφερόμενο σε επιλεγμένους δείκτες, κάνει λόγο για αύξηση 22,3% στο πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων μέσα σε έξι χρόνια, ερμηνεύοντας τα στοιχεία ως κυβερνητική επιτυχία. Ωστόσο, η επιλεκτική αυτή ανάγνωση παραβλέπει το γεγονός ότι η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, είναι οι μόνες χώρες όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα όχι μόνο δεν αυξήθηκε την τελευταία εικοσαετία, αλλά μειώθηκε κατά 5%.
Η πραγματικότητα, όπως αυτή αποτυπώνεται στα συνολικά γραφήματα της Eurostat, είναι ότι το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων δεν έχει ακόμη φτάσει τα στάνταρ του 2010. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον μεσοσταθμικό ευρωπαϊκό όρο αύξησης 22% και τις εντυπωσιακές επιδόσεις χωρών όπως η Ρουμανία, οι οποίες ξεπέρασαν το 100% αύξηση την ίδια περίοδο. Η συνεχιζόμενη αυτή κατάσταση ενισχύει την απαισιοδοξία των Ελλήνων καταναλωτών, όπως έχει φανεί και σε άλλες πρόσφατες έρευνες.
Η επόμενη μέρα για τα ελληνικά νοικοκυριά
Η αδυναμία της Ελλάδας να ανακάμψει ουσιαστικά στο κατά κεφαλήν εισόδημα θέτει σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα των οικονομικών πολιτικών και τις προοπτικές βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου. Ενώ ο ακαθάριστος πλούτος των ελληνικών νοικοκυριών έχει ξεπεράσει το 1 τρισ. ευρώ, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η κατανομή του πλούτου και η επίδραση στον μέσο πολίτη παραμένουν σημαντικές προκλήσεις. Η γήρανση του πληθυσμού, όπως επισημαίνει η EBRD, αποτελεί επίσης μια «ωρολογιακή βόμβα» που μπορεί να επιβραδύνει περαιτέρω το ΑΕΠ και να επιβαρύνει τα συνταξιοδοτικά συστήματα, ασκώντας πρόσθετες πιέσεις στα εισοδήματα.
Η επίμονη ακρίβεια και οι χαμηλοί μισθοί, παρά την οριακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, συνεχίζουν να διαβρώνουν την αγοραστική δύναμη των Ελλήνων, καθιστώντας την καθημερινότητα δύσκολη. Η ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν το διαθέσιμο εισόδημα και θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας παραμένει επιτακτική, προκειμένου η Ελλάδα να πάψει να είναι ουραγός στην Ευρώπη και να προσεγγίσει επιτέλους τα προ κρίσης επίπεδα.
