Το ελληνικό υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, σε συνεργασία με τη Γερμανία, επεξεργάζεται σχέδιο για τη δημιουργία κέντρων επιστροφής μεταναστών σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, εστιάζοντας στην Αφρική. Η αποκάλυψη έγινε χθες, 19 Νοεμβρίου 2025, από τον υπουργό Μετανάστευσης, Θάνο Πλεύρη, ο οποίος τόνισε ότι η πρωτοβουλία θα είναι διακρατική και όχι υπό την αιγίδα της Ε.
Ε.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των χρόνιων δυσκολιών που αντιμετωπίζει τόσο η Ελλάδα όσο και ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση στην εφαρμογή των επιστροφών μεταναστών που έχουν εισέλθει παράνομα, κυρίως λόγω της άρνησης των χωρών καταγωγής να δεχθούν πίσω τους υπηκόους τους.
Το νέο σχέδιο φιλοδοξεί να προσφέρει μια πρακτική λύση σε αυτό το αδιέξοδο, μετατοπίζοντας το βάρος της διαχείρισης των επιστροφών εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Το σχέδιο για τα κέντρα επιστροφής
Όπως αποκάλυψε χθες, 19 Νοεμβρίου 2025, ο υπουργός Μετανάστευσης, Θάνος Πλεύρης, σύμφωνα με το ΕΡΤnews, το ελληνικό υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, σε συνεργασία με τη Γερμανία, επεξεργάζεται τη δημιουργία κέντρων επιστροφής (return hubs) σε χώρες της Αφρικής.
Ο κ. Πλεύρης υπογράμμισε ότι το σχέδιο αυτό δεν θα εφαρμοστεί υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά αποτελεί μια συμφωνία μεταξύ κρατών-μελών.
Ήδη, όπως ανέφερε ο υπουργός, διεξάγονται συζητήσεις για τη δημιουργία αυτών των κέντρων σε ασφαλείς χώρες της Αφρικής για τους μετανάστες. Ωστόσο, υπάρχει και η πιθανότητα να δημιουργηθούν ανάλογα κέντρα σε χώρες που δεν θεωρούνται ασφαλείς, όπως η Λιβύη.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Ε.Ε. θα μπορούσε να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ οι αφρικανικές χώρες θα λάμβαναν αντισταθμιστικά οφέλη. Το σχέδιο εκτιμάται ότι θα απαλλάξει την Ευρώπη από τη μεταναστευτική πίεση και θα λειτουργήσει ως αποτρεπτικός παράγοντας για όσους προσπαθούν να εισέλθουν παράνομα στην Ε.
Ε.
Οι δυσκολίες στις επιστροφές και οι αριθμοί
Η Ελλάδα, όπως και ολόκληρη η Ε.Ε., αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην εφαρμογή των επιστροφών μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους, κυρίως λόγω της άρνησης των δεύτερων να τους δεχθούν. Ενδεικτικά, το 2024 η Ελλάδα επέστρεψε 5.865 αλλοδαπούς, με το 38% να είναι Γεωργιανοί και το 35% Αλβανοί.
Το νομοσχέδιο για τις επιστροφές που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2025, αν και άλλαξε το πλαίσιο με έμφαση στις εθελούσιες επιστροφές, δεν έχει άρει τις δυσκολίες που υπάρχουν εδώ και χρόνια.
Προτεινόμενο Η Ελλάδα θέλει κέντρα επιστροφής μεταναστών στην Αφρική
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των 7.500 Αιγυπτίων που βρίσκονται στην Ελλάδα και δεν δικαιούνται άσυλο, αλλά το Κάιρο έχει αρνηθεί να δεχθεί επιστροφές, ούτε τώρα ούτε στο άμεσο μέλλον. Αυτές οι πρακτικές δυσκολίες καθιστούν επιτακτική την αναζήτηση νέων λύσεων, όπως τα προτεινόμενα κέντρα επιστροφής στην Αφρική.
Η αδυναμία αποτελεσματικών επιστροφών εντείνει την πίεση στις δομές φιλοξενίας και στις διαδικασίες ασύλου, όπως φάνηκε και σε επεισόδια σε δομή στις Σέρρες.
Συνεχείς αφίξεις και η στάση του υπουργού
Αναφορικά με τις αφίξεις μεταναστών, ο κ. Πλεύρης σημείωσε μείωση συγκρίνοντας τους τέσσερις τελευταίους μήνες (Αύγουστος-πρώτο δεκαπενθήμερο Νοεμβρίου 2025) με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Ωστόσο, εξέφρασε διστακτικότητα ακόμη και για τους πρόσφυγες από χώρες με πόλεμο, αναρωτώμενος αν η Ελλάδα ήταν η «μόνη διέξοδος» για αυτούς, μια προϋπόθεση που δεν προβλέπεται από το προσφυγικό δίκαιο.
Την ίδια στιγμή, οι αφίξεις συνεχίζονται, με δεκάδες μετανάστες, κυρίως από το Σουδάν και την Αίγυπτο, να φτάνουν στην Κρήτη και τη Γαύδο, έχοντας ξεκινήσει το ταξίδι τους από το λιμάνι Τομπρούκ της Λιβύης. Προχθές, 18 Νοεμβρίου 2025, και χθες, 19 Νοεμβρίου 2025, έφτασαν στην Ιεράπετρα 130 μετανάστες, οι οποίοι διασώθηκαν από το Λιμενικό Σώμα σε δύο περιστατικά με σκάφη που κινδύνευσαν να βουλιάξουν λόγω της θαλασσοταραχής.
Οι μετανάστες παραμένουν στην παραλία με υπνόσακους, καθώς δεν υπάρχουν δομές φιλοξενίας.
Προοπτικές και προκλήσεις του σχεδίου
Η πρόταση για τη δημιουργία κέντρων επιστροφής εκτός Ε.Ε. σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, επιχειρώντας να αντιμετωπίσει την πίεση στις χώρες πρώτης υποδοχής. Ωστόσο, η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου ενέχει σημαντικές προκλήσεις, ειδικά όσον αφορά την εξασφάλιση της ασφάλειας των μεταναστών σε μη ασφαλείς χώρες και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα των διακρατικών συμφωνιών και την ικανότητα της Ε.Ε. να παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις και αντισταθμιστικά οφέλη στις συνεργαζόμενες αφρικανικές χώρες.
