Η Ελλάδα καλείται να προσαρμόσει την πορεία των καθαρών δαπανών της στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο την τριετία 2026-2028, όπως ανακοινώθηκε κατά την παρουσίαση του Προϋπολογισμού 2026. Το 2026 αναμένεται η μεγαλύτερη αύξηση των εθνικά χρηματοδοτούμενων πρωτογενών δαπανών, με σταδιακή εξομάλυνση τα επόμενα έτη.
Η σημερινή παρουσίαση του Προϋπολογισμού 2026 από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για τα δημόσια οικονομικά της χώρας. Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια τριετή περίοδο προσαρμογής (2026-2028) στο νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, με στόχο τη διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής και της δημοσιονομικής σταθερότητας, παρά τις σημαντικές προκλήσεις.
Οι δημοσιονομικές προκλήσεις του 2026
Το 2026 σηματοδοτεί την έναρξη της τριετούς περιόδου προσαρμογής και ταυτόχρονα το έτος με τη μεγαλύτερη αύξηση καθαρών εθνικά χρηματοδοτούμενων πρωτογενών δαπανών. Η ετήσια μεταβολή αναμένεται να φτάσει το 5,7%, ξεπερνώντας σημαντικά το όριο του 3,6% που θέτει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο.
Ωστόσο, αυτή η υπέρβαση δεν θεωρείται παραβίαση των νέων ευρωπαϊκών κανόνων, καθώς αξιολογείται το συνολικό αποτέλεσμα της τριετίας, λαμβάνοντας υπόψη τη μείωση δαπανών το 2024. Το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο προβλέπει ανάπτυξη 2,4% και πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% για το 2026.
Παράλληλα, το 2026 ενεργοποιείται η εθνική ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, επιτρέποντας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην υπολογίζει πλήρως την πρόσθετη δημοσιονομική επιβάρυνση. Οι αμυντικές δαπάνες προβλέπονται περίπου 0,3% του ΑΕΠ υψηλότερες σε σχέση με το 2024, επηρεάζοντας σημαντικά τη συνολική εικόνα του προϋπολογισμού.
Το έτος αυτό επιβαρύνεται επίσης από το σύνολο των κοινωνικών και οικονομικών μέτρων που υλοποιούνται, με το δημοσιονομικό τους κόστος να ανέρχεται σε 5,94 δισ. ευρώ. Στο πακέτο αυτό περιλαμβάνονται οι αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο, οι αυξήσεις στις συντάξεις, μειώσεις εισφορών και φορολογικές ελαφρύνσεις, καθώς και ειδικές παρεμβάσεις στο μισθολόγιο των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Προτεινόμενο ΕΔΣ: Ανάπτυξη 2,4% και πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% το 2026
Η συσσώρευση αυτών των δαπανών καθιστά το 2026 ένα έτος αυξημένης δημοσιονομικής πίεσης, λειτουργώντας ως μεταβατικό στάδιο.
Σταδιακή εξομάλυνση και συμμόρφωση
Η εικόνα αρχίζει να εξομαλύνεται σταδιακά το 2027. Παρόλο που οι παρεμβάσεις αυξάνονται περαιτέρω, φθάνοντας τα 7,94 δισ. ευρώ, ο ρυθμός ανόδου των καθαρών δαπανών μειώνεται και διαμορφώνεται στο 2,9%. Αυτή η επίδοση βρίσκεται κάτω από το αντίστοιχο δημοσιονομικό όριο του 3,1% και σηματοδοτεί την επιστροφή της χώρας σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες.
Η επιβράδυνση της αύξησης δεν οφείλεται σε περιορισμό προγραμμάτων, αλλά σε μια σταθεροποίηση του δημοσιονομικού κύκλου.
Το 2028 αποτελεί το έτος κατά το οποίο η τάση δημοσιονομικής σταθεροποίησης παγιώνεται. Η αύξηση των καθαρών δαπανών εκτιμάται στο 2,7%, κάτω από το ετήσιο όριο του 3%, επιβεβαιώνοντας την πλήρη και διατηρήσιμη συμμόρφωση της Ελλάδας με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Αυτή η μετριοπαθής πορεία υποδηλώνει ότι η χώρα έχει ολοκληρώσει τη μεταπανδημική αύξηση δαπανών και το δημοσιονομικό σύστημα λειτουργεί σε πιο κανονικούς ρυθμούς.
Νομικοί και οικονομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η προσεκτική διαχείριση των δαπανών και η διαρκής παρακολούθηση των δημοσιονομικών στόχων είναι κρίσιμες για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των αγορών και την προσέλκυση επενδύσεων. Η ικανότητα της Ελλάδας να τηρεί τους ευρωπαϊκούς κανόνες, όπως φαίνεται από τις προβλέψεις για το 2027 και 2028, αποτελεί ισχυρό μήνυμα σταθερότητας εντός της Ευρωζώνης.
Η επόμενη μέρα για τα δημόσια οικονομικά
Η πορεία των δημόσιων οικονομικών για την περίοδο 2026-2028, όπως αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό, αναδεικνύει τη δέσμευση της Ελλάδας στην δημοσιονομική πειθαρχία, παρά τις αρχικές πιέσεις του 2026. Η σταδιακή εξομάλυνση και η πλήρης συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο έως το 2028 δημιουργούν ένα περιβάλλον σταθερότητας, επιτρέποντας τη συνέχιση των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
