Αρκαδία: Περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις

Στην ορεινή Αρκαδία τα χωριά ερημώνουν με ρυθμούς που καταγράφονται στα επίσημα στοιχεία: περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις σε συγκεκριμένες ενότητες και μια καθηλωτική καθημερινότητα για όσους παραμένουν. Δημοτική Ενότητα Βαλτετσίου έδειξε το 2023 31 θανάτους έναντι μίας γέννησης, ενώ το 2024 δεν σημειώθηκε καμία γέννηση, σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρωνα Κοτζαμάνη. Δημοτική Ενότητα Βαλτετσίου

Χωριά που αδειάζουν

Το Βαλτέτσι, με τον μπρούντζινο ανδριάντα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, δείχνει πλέον εικόνα αργοσβησίματος, όπου λίγοι μόνιμοι κάτοικοι φροντίζουν τα σπίτια και τα ζώα που απέμειναν. Ο κοινοτάρχης, Παναγιώτης Τσούκας, λέει στην «Κ» ότι ο πληθυσμός έχει μειωθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες, και πως πολλά μαγαζιά και υπηρεσίες έκλεισαν. κοινοτάρχης Παναγιώτης Τσούκας

Στην Κάτω Ασέα η αλλαγή ήταν πιο ξαφνική: κάποτε υπήρχαν σταθμός και τρεις βενζινάδες, τώρα λειτουργεί μία ταβέρνα που αποτελεί το κοινωνικό κέντρο, και η κίνηση έχει μειωθεί μετά την παράκαμψη της παλιάς εθνικής οδού. Η 24χρονη Βίκυ Τσιαμαρδά περιγράφει τις ελλείψεις υπηρεσιών και την απομάκρυνση των νέων, ενώ οι κάτοικοι αποδίδουν την κάμψη στην αλλαγή του οδικού άξονα. ταβέρνα Χρήστος

Η Κερασιά, όπως και άλλα χωριά, διατηρεί μόνο κάποιες εποχικές ζωές: τις γιορτές και το Πάσχα επιστρέφουν άνθρωποι, αλλά τον χειμώνα μένουν κυρίως συνταξιούχοι και όσοι έχουν πολλαπλές εργασίες για να τα βγάλουν πέρα. Οι κάτοικοι επισημαίνουν έλλειψη θέσεων εργασίας και προβλήματα με το νερό λόγω κλιματικής αλλαγής. προβλήματα με το νερό

Δημογραφικός χάρτης

Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βύρωνα Κοτζαμάνη, σε έξι νομούς της χώρας τα δημογραφικά στοιχεία δείχνουν σταθερά περισσότερους θανάτους από γεννήσεις για περίπου 45 χρόνια, με την Αρκαδία να εμφανίζει περίπου 2,65 θανάτους ανά γέννηση.

Τα δεδομένα αυτά επαναλαμβάνονται ετησίως σε συγκεκριμένες ενότητες χωρίς σημαντική βελτίωση στο άμεσο διάστημα. Βύρωνας Κοτζαμάνης

Τέτοια ισοζύγια έχουν τοπικές επιπτώσεις: σχολεία κλείνουν ή μετατρέπονται σε μουσεία, υπηρεσίες απομακρύνονται και ο οικονομικός ιστός αποσυντίθεται, με συνέπεια εγκατάλειψη επιχειρήσεων και μείωση της προσβασιμότητας σε υγειονομική φροντίδα. Η εικόνα ποικίλλει ανά δημοτική ενότητα, αλλά η τάση είναι γενική.

Καθημερινότητα και επιβίωση

Παρά την ερήμωση, σε χωριά όπως το Βαλτέτσι ζουν ακόμη οικογένειες που επέλεξαν να μείνουν, και δύο ανήλικα παιδιά συνεχίζουν να μεγαλώνουν στον τόπο αυτό, στοιχείο που διατηρεί κάποιες λειτουργίες, όπως η τοπική συνύπαρξη και θεσμική μνήμη. Ο 87χρονος Γιώργος Παπαοικονόμου εργάζεται ακόμα στα μικροέργα του σπιτιού του και ξαναζωντανεύει καθήκοντα που έχουν χαθεί.

Γιώργος Παπαοικονόμου

Στη Βλαχοκερασιά το δημοτικό σχολείο παραμένει ανοικτό με περίπου 15 παιδιά που έρχονται από γύρω χωριά, ενώ στον ίδιο χώρο το καφέ-μπαρ και ο ιερέας αποτελούν στοιχεία κοινωνικής συνοχής, στην οποία στηρίζεται η τοπική ζωή. Ο πατήρ Γεώργιος επισημαίνει ότι οι περισσότερες τελετές σήμερα είναι κηδείες παρά βαφτίσεις ή γάμοι, σημάδι της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού.

Πολιτικές και πρωτοβουλίες

Οι τοπικές αρχές περιγράφουν την πρόκληση ως ζήτημα που αφορά την επιβίωση της περιοχής και την οικονομία: ο δήμαρχος Τρίπολης Κωνσταντίνος Τζιούμης σημειώνει μείωση πληθυσμού σε πολλές δημοτικές ενότητες εξαιτίας της έλλειψης επαγγελματικών ευκαιριών.

Παράλληλα, προτάσεις για χρηματοδοτική στήριξη νέων ζευγαριών και γεωργών συζητώνται σε τοπικό επίπεδο. δήμαρχος Τρίπολης

Στη Μεγαλόπολη ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Μιχόπουλος αναφέρει ότι μετά το κλείσιμο εργοστασίων υπήρξε μαζική αναχώρηση κατοίκων, και ότι χρειάζεται στήριξη από την περιφέρεια και την ομογένεια για να αναστραφεί η τάση. Το σχέδιο που συζητείται περιλαμβάνει τη συμμαχία με ομογενείς για οικονομική ενίσχυση και κίνητρα σε κτηνοτρόφους και νέες οικογένειες, προκειμένου να προσφερθεί στήριξη στους κατοίκους. ομογένεια στήριξη

Η κατάσταση στην Αρκαδία συνδυάζει μακροχρόνια δημογραφικά μοτίβα με τοπικές ιδιαιτερότητες: σε κάποιες κωμοπόλεις υπάρχει τουριστική δραστηριότητα που κρατάει κατοίκους, ενώ σε μικρά χωριά η απουσία υπηρεσιών και τοπικών ευκαιριών οδηγεί σε αργή φυγή.

Οι κάτοικοι που μένουν συχνά δηλώνουν ότι θα διατηρήσουν τον τόπο όσο τους το επιτρέπουν οι συνθήκες.