Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έθεσε σε διαβούλευση ένα νέο σχέδιο νόμου που φέρνει ριζικές αλλαγές στην εξώδικη επίλυση φορολογικών διαφορών, εισάγοντας μια συγκεκριμένη επταμελή διαδικασία. Αυτή η αναμόρφωση στοχεύει στην απλοποίηση και την επιτάχυνση της διευθέτησης των υποθέσεων για τους φορολογούμενους, μέσω της Επιτροπής Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών.
Αυτή η εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια των προσπαθειών για την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από φορολογικές υποθέσεις και την παροχή μιας πιο ευέλικτης και γρήγορης λύσης για τους πολίτες. Η Επιτροπή, αν και υπήρχε και πριν, αποκτά πλέον έναν σαφέστερο οδικό χάρτη λειτουργίας, εστιάζοντας στην εφαρμογή της νομολογίας και της πάγιας πρακτικής της Φορολογικής Διοίκησης, κάτι που ενισχύει την προβλεψιμότητα των αποφάσεων.
Η νέα δομή της εξώδικης επίλυσης
Το νέο σχέδιο νόμου, το οποίο δόθηκε σε διαβούλευση από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προβλέπει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία της Επιτροπής Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών. Ενώ καλύπτει συνολικά την οργάνωση και στελέχωση της Επιτροπής, το πλέον ουσιαστικό μέρος για τους φορολογούμενους βρίσκεται στο άρθρο 7.
Εκεί περιγράφεται βήμα προς βήμα η νέα διαδικασία εξώδικης επίλυσης, ξεκινώντας από την πρόταση της Επιτροπής και φτάνοντας έως την οριστική επίλυση ή τη ματαίωση της διαφοράς. Η Επιτροπή καλείται να εξετάζει τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου με βάση την ισχύουσα νομολογία και την πάγια πρακτική της Φορολογικής Διοίκησης, διασφαλίζοντας έτσι την ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων και αποφάσεων σε θέματα όπως η φορολογική κατοικία.
Τα επτά βήματα της διαδικασίας
1. Έλεγχος της υπόθεσης από την Επιτροπή
Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει τον ενδελεχή έλεγχο της υπόθεσης από την Επιτροπή. Η Επιτροπή εξετάζει τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου, βασιζόμενη στη νομολογία και την πάγια πρακτική της Φορολογικής Διοίκησης. Αυτό σημαίνει ότι οι αποφάσεις δεν είναι αυθαίρετες, αλλά προσανατολίζονται σε όσα έχουν ήδη κριθεί από τα δικαστήρια και στη συνήθη διοικητική πρακτική.
2. Κατάρτιση της πρότασης συμβιβασμού
Αφού μελετηθεί η υπόθεση, η Επιτροπή διαμορφώνει μια συγκεκριμένη πρόταση συμβιβασμού προς τον αιτούντα. Σε αυτή την πρόταση αναγράφονται αναλυτικά όλα τα ποσά: ο κύριος φόρος, οι πρόσθετοι φόροι, οι τόκοι, οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα. Για παράδειγμα, αν μια αρχική οφειλή περιλαμβάνει 12.000 ευρώ κύριο φόρο και 5.000 ευρώ σε πρόστιμα και τόκους, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει ένα χαμηλότερο συνολικό ποσό με σαφή κατανομή.
3. Κοινοποίηση της πρότασης στον φορολογούμενο
Η πρόταση αποστέλλεται μέσω της γραμματείας της Επιτροπής, σύμφωνα με τις διατάξεις για την ηλεκτρονική κοινοποίηση. Ο φορολογούμενος έχει πέντε εργάσιμες ημέρες από την κοινοποίηση για να αποφασίσει αν την αποδέχεται.
4. Αποδοχή της πρότασης
Σε περίπτωση αποδοχής, ο φορολογούμενος υπογράφει την πρόταση, επιβεβαιώνοντας τον συμβιβασμό. Επιλέγει επίσης τον αριθμό των δόσεων για την αποπληρωμή του ποσού. Ο αριθμός των δόσεων είναι ενιαίος για κύριο φόρο, πρόστιμα, τόκους και προσαυξήσεις. Στη συνέχεια, συντάσσεται πρακτικό εξώδικης επίλυσης, το οποίο δημοσιεύεται στον ιστότοπο του υπουργείου (με τήρηση προσωπικών δεδομένων) και αποτελεί εκτελεστό τίτλο.
5. Καταβολή του ελάχιστου απαιτούμενου ποσού
Για να «σταθεροποιηθεί» ο συμβιβασμός, ο φορολογούμενος πρέπει να καταβάλει, εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση του πρακτικού, τουλάχιστον το 30% του κύριου φόρου ή το 25% σε περίπτωση αυτοτελών προστίμων. Ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί συνυπολογίζονται σε αυτό το ποσοστό.
6. Παρακολούθηση της ρύθμισης
Η τήρηση των όρων της ρύθμισης είναι κρίσιμη. Αν ο φορολογούμενος δεν πληρώσει το ελάχιστο ποσό, δεν καταβάλει δύο συνεχόμενες μηνιαίες δόσεις ή καθυστερήσει τις δύο τελευταίες, ο συμβιβασμός ανατρέπεται αναδρομικά. Το πρακτικό χάνει την ισχύ του και η αρχική οφειλή επανέρχεται, με τα ήδη καταβληθέντα ποσά να λογίζονται έναντι αυτής.
7. Μη αποδοχή ή αποτυχία της διαδικασίας
Αν ο φορολογούμενος δεν αποδεχθεί την πρόταση εντός της προθεσμίας, συντάσσεται πρακτικό ματαίωσης της εξώδικης επίλυσης και η υπόθεση επιστρέφει στο δικαστήριο. Εάν εντός 60 ημερών από τη ματαίωση δεν ζητηθεί η συνέχιση της δίκης, η υπόθεση καταργείται.
Νομικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η σαφής περιγραφή των βημάτων και η θέσπιση συγκεκριμένων προθεσμιών αναμένεται να μειώσει τη γραφειοκρατία και να προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου στους φορολογούμενους. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού θα κριθεί στην πράξη από την ταχύτητα ανταπόκρισης της Επιτροπής και την αποδοχή των προτάσεων από τους πολίτες, ειδικά σε σύγκριση με άλλους εξωδικαστικούς μηχανισμούς όπως ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών ή οι παρεμβάσεις για τις καταχρηστικές πρακτικές διαχειριστών δανείων.
Οφέλη και προκλήσεις για το μέλλον
Η νέα διαδικασία εξώδικης επίλυσης φορολογικών διαφορών αναμένεται να προσφέρει σημαντικά οφέλη, όπως η επιτάχυνση της διευθέτησης υποθέσεων και η μείωση του κόστους για τους φορολογούμενους. Η ενιαία ρύθμιση για κύριο φόρο, πρόστιμα και τόκους απλοποιεί τη διαδικασία, καθιστώντας την πιο προσιτή.
Ωστόσο, η επιτυχία του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από την ικανότητα της Επιτροπής να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τον όγκο των υποθέσεων και να διασφαλίζει την αμεροληψία και τη διαφάνεια σε κάθε στάδιο. Η δέσμευση για την καταβολή του ελάχιστου απαιτούμενου ποσού και η αυστηρή παρακολούθηση της ρύθμισης υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνέπεια από την πλευρά των φορολογουμένων, προκειμένου να αποφευχθεί η ανατροπή του συμβιβασμού και η επιστροφή στην αρχική οφειλή.
